Σύντομο γράμμα για έναν μεγάλο αποχαιρετισμό

Με μια πρώτη ανάγνωση το μυθιστόρημα μας δίνει την εντύπωση ταξιδιωτικής περιγραφής· ο αφηγητής, ένας Αυστριακός που μόλις χώρισε απ’ τη γυναίκα του, διασχίζει την Αμερική κατά πλάτος. Με τις τσέπες του γεμάτες ταξιδιωτικές επιταγές (traveller’s cheques), ξεκινά από την ανατολική ακτή, από το Πρόβιντενς, και, περνώντας από τη Νέα Υόρκη και τη Φιλαδέλφεια, φτάνει στη Δυτική Ακτή, στο Μπελ Αιρ του Λος Άντζελες. Η γυναίκα του ακολουθεί ξέχωρα την ίδια διαδρομή, για να συναντηθούν προς το τέλος στον Ειρηνικό – και η ένταση μεταξύ τους κορυφώνεται και καταλαγιάζει στις τελευταίες μόλις σελίδες. Δεν πρόκειται όμως μόνο για ένα ταξίδι στη Νέα Ήπειρο. Ταυτόχρονα ο συγγραφέας μας μιλάει, χωρίς υπαινιγμούς, και για μια προσωπική περιπλάνηση στον υποκειμενικό χώρο των αναμνήσεών του, για μια διστακτική και συνάμα ηθελημένη εξερεύνηση “αυτού του χρόνου και του άλλου”, για τα πρώτα του βήματα στον καινούργιο κόσμο της ψυχής του, “μετά το χωρισμό”. Τα όρια που χωρίζουν αυτούς τους δύο κόσμους δεν είναι ξεκάθαρα. Τα τοπία τους ωστόσο περιγράφονται με λεπτομέρεια και επιμονή. Ο ίδιος αγωνίζεται να πεισθεί για την πραγματικότητα του καινούργιου κόσμου, που όμως του παρουσιάζεται σαν δοκιμαστικός, σαν πειραματικός. Ο Χάντκε λέει ότι γι’ αυτό το λόγο διάλεξε την Αμερική. Όπως ο ίδιος διασχίζει λοιπόν τη νέα και μακρινή αυτή άγνωστη χώρα, έτσι και η προσπάθειά του ν’ αλλάξει τον εαυτό του διασχίζει το βιβλίο απ’ άκρη σ’ άκρη. Το μυθιστόρημα εντάσσεται στη μεγάλη παράδοση της γερμανόφωνης λογοτεχνίας της περιπλάνησης, όπου ο ήρωας διαμορφώνεται και ανακαλύπτει τον εαυτό του κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Το μυθιστόρημα του Πέτερ Χάντκε δημοσιεύτηκε το 1972. Το βιβλίο έχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Ο χωρισμός του Χάντκε από τη γυναίκα του είναι πρόσφατος. Το ίδιο και το ταξίδι του στην Αμερική. Η αφήγηση γίνεται σε πρώτο πρόσωπο : ένα εγώ που παραμένει ανώνυμο. Ο ίδιος ο Χάντκε λέει : “Οι ψυχικές διαθέσεις και οι εξελίξεις που περιγράφονται στο βιβλίο είναι αυτοβιογραφικές.[…]